Τροπάρια του Όρθρου της Μεγάλης Παρασκευής που ψάλλεται τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ (Ακολουθία των παθών)
Ὁ λεντίῳ ζωσάμενος, καὶ νίψας τοὺς πόδας τῶν Μαθητῶν, Χριστὲ ὁ Θεός, ἀπόπλυνον ἡμῶν, τῆς ψυχῆς τὸν λογισμόν, καὶ περίζωσον ἡμᾶς συνδέσμῳ πνευματικῷ, τοῦ ποιεῖν τὰς ἐντολάς σου, καὶ ὑμνεῖν τὴν σὴν ἀγαθότητα.
“Χριστέ, Θεέ μας, εσύ που ζώστηκες την ποδιά και ένιψες τα πόδια των Μαθητών, πλύνε και καθάρισε και της ψυχής μας τον λογισμό, και περίβαλε και ζώσε μας με σύνδεσμο πνευματικό ώστε να εκτελούμε τις εντολές σου και να υμνούμε την αγαθότητά σου”.
Ἐν τῷ δείπνῳ τοὺς Μαθητὰς διατρέφων, καὶ τὴν σκῆψιν τῆς προδοσίας γινώσκων, ἐν αὐτῷ τὸν Ἰούδαν διήλεγξας, ἀδιόρθωτον μὲν τοῦτον ἐπιστάμενος, γνωρίσαι δὲ πᾶσι βουλόμενος, ὅτι θέλων παρεδόθης, ἵνα Κόσμον ἁρπάσῃς τοῦ ἀλλοτρίου. Μακρόθυμε δόξα σοι.
“Όταν διέτρεφες τους μαθητές σου στο δείπνο (το μυστικό) και ενώ εγνώριζες όλο το σχέδιο της προδοσίας, έλεγξες διακριτικά τον Ιούδα παρόλο που ήξερες πολύ καλά ότι ήταν αδιόρθωτος, ήθελες όμως να καταστήσεις σε όλους γνωστό και φανερό πως με την θέλησή σου παραδόθηκες για να αρπάξεις τον κόσμο από τα χέρια του εχθρού (του διαβόλου). Μακρόθυμε Κύριε δόξα σοι”.
Ποῖός σε τρόπος Ἰούδα, προδότην τοῦ Σωτῆρος εἰργάσατο; μὴ τοῦ χοροῦ σε τῶν Ἀποστόλων ἐχώρισε; μὴ τοῦ χαρίσματος τῶν ἰαμάτων ἐστέρησε; μὴ συνδειπνήσας ἐκείνοις, σὲ τῆς τραπέζης ἀπώσατο; μὴ τῶν ἄλλων νίψας τοὺς πόδας, τοὺς σοὺς ὑπερεῖδεν; ὢ πόσων ἀγαθῶν, ἀμνήμων ἐγένου! καὶ σοῦ μὲν ἡ ἀχάριστος, στηλιτεύεται γνώμη, αὐτοῦ δὲ ἡ ἀνείκαστος, μακροθυμία κηρύττεται, καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
“Ποια συμπεριφορά σ’ έκαμε Ιούδα προδότη του Σωτήρα μας; Μήπως σε ξεχώρισε από τον χορό (την ομάδα) των αποστόλων; Μήπως σε αποστέρησε από το χάρισμα των ιαμάτων; μήπως ενώ συνεδείπνησε μαζί τους εσένα σ’ έδιωξε μακριά απ’ το κοινό τραπέζι; Μήπως ένιψε τα πόδια των άλλων μαθητών και σένα σε προσπέρασε; Ω! Για πόσες δωρεές έδειξες αγνωμοσύνη! Και η μεν δική σου αχάριστη στάση και γνώμη στηλιτεύεται, ενώ εκείνου η απερίγραπτη μακροθυμία κηρύσσεται παντού και το μεγάλο του έλεος!”.
Ὁ ἀναβαλλόμενος φῶς ὡς ἱμάτιον, γυμνὸς εἰς κρίσιν ἵστατο, καὶ ἐν σιαγόνι, ῥάπισμα ἐδέξατο, ὑπὸ χειρῶν ὧν ἔπλασεν, ὁ δὲ παράνομος λαός, τῷ σταυρῷ προσήλωσε, τὸν Κύριον τῆς δόξης, τότε τὸ καταπέτασμα τοῦ Ναοῦ ἐσχίσθη, ὁ ἥλιος ἐσκότασε, μὴ φέρων θεάσασθαι, Θεὸν ὑβριζόμενον, ὃν τρέμει τὰ σύμπαντα. Αὐτὸν προσκυνήσωμεν.
“Αυτός που ντύθηκε σαν ρούχο το φως, στεκόταν γυμνός μπροστά στο δικαστήριο και ράπισμα δέχτηκε στην σιαγόνα από χέρια που αυτός έπλασε, ενώ ο παράνομος λαός κάρφωσε στο σταυρό τον Κύριο της δόξας .Τότε σχίσθηκε το καταπέτασμα του ναού κι ο ήλιος σκοτείνιασε, μη αντέχοντας να βλέπει υβριζόμενο τον Θεό τον οποίο τα σύμπαντα τρέμουν. Αυτόν ας τον προσκυνήσουμε”.
Τάδε λέγει Κύριος τοῖς Ἰουδαίοις· Λαός μου τί ἐποίησά σοι, ἢ τί σοι παρηνώχλησα; τοὺς τυφλούς σου ἐφώτισα, τοὺς λεπρούς σου ἐκαθάρισα, ἄνδρα ὄντα ἐπὶ κλίνης ἠνωρθωσάμην. Λαός μου, τί ἐποίησά σοι, καὶ τί μοι ἀνταπέδωκας; ἀντὶ τοῦ μάννα χολήν, ἀντὶ τοῦ ὕδατος ὄξος, ἀντὶ τοῦ ἀγαπᾶν με, σταυρῷ με προσηλώσατε· οὐκέτι στέγω λοιπόν, καλέσω μου τὰ ἔθνη, κᾀκεῖνα με δοξάσουσι, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Πνεύματι, κᾀγὼ αὐτοῖς δωρήσομαι, ζωὴν τὴν αἰώνιον.
“Αυτά λέει ο Κύριος στους Ιουδαίους: Λαέ μου τι κακό σου έκαμα και σε τι σε ενόχλησα; Φώτισα τους τυφλούς σου, καθάρισα τους λεπρούς σου, άνθρωπο καθηλωμένο στο κρεβάτι τον έστησα όρθιο (τον εθεράπευσα). Λαέ μου, τι έκαμα για σένα και τι μου ανταπέδωσες; Αντί του μάννα μου προσφέρατε χολή, και αντί του ύδατος όξος, αντί να με αγαπήσετε, με καρφώσατε στο σταυρό. Δεν μπορώ πλέον να σας περιθάλπω, θα καλέσω τα έθνη κι εκείνα θα με δοξάσουν μαζί με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα και θα τους χαρίσω ζωή αιώνια”.
Οἱ νομοθέται τοῦ Ἰσραήλ, Ἰουδαῖοι καὶ Φαρισαῖοι, ὁ χορὸς τῶν Ἀποστόλων βοᾷ πρὸς ὑμᾶς. Ἰδε ναός, ὃν ὑμεῖς ἐλύσατε, ἴδε ἀμνός, ὃν ὑμεῖς ἐσταυρώσατε, τάφῳ παρεδώκατε, ἀλλ’ ἐξουσίᾳ ἑαυτοῦ ἀνέστη. Μὴ πλανᾶσθε Ἰουδαῖοι· αὐτὸς γάρ ἐστιν ὁ ἐν θαλάσσῃ σώσας, καὶ ἐν ἐρήμῳ θρέψας, αὐτός ἐστιν ἡ ζωὴ καὶ τὸ φῶς, καὶ ἡ εἰρήνη τοῦ Κόσμου.
“Νομοθέτες του Ισραήλ, Ιουδαίοι και Φαρισαίοι, ο χορός των Αποστόλων δυνατά φωνάζει προς εσάς: Ιδού ο ναός τον οποίο εσείς γκρεμίσατε, ιδού ο αμνός (το προβατάκι) που εσείς σταυρώσατε και παραδώσατε στον τάφο, αλλά με τη δική του δύναμη και εξουσία αναστήθηκε. Μη πλανάσθε, Ιουδαίοι! Αυτός είναι εκείνος που σας έσωσε στην Ερυθρά Θάλασσα και σας έθρεψε στην έρημο, αυτός είναι η ζωή και το φως και η ειρήνη του κόσμου”.
Ἐσταυρώθης δι’ ἐμέ, ἵνα ἐμοὶ πηγάσῃς τὴν ἄφεσιν, ἐκεντήθης τὴν πλευράν, ἵνα κρουνοὺς ζωῆς ἀναβλύσῃς μοι, τοῖς ἥλοις προσήλωσαι, ἵνα ἐγὼ τῷ βάθει τῶν παθημάτων σου, τὸ ὕψος τοῦ κράτους σου, πιστούμενος κράζω σοι ζωοδότα Χριστέ. Δόξα καὶ τῷ Σταυρῷ Σῶτερ, καὶ τῷ Πάθει σου.
“Σταυρώθηκες για μένα για να γίνεις η πηγή της αφέσεως των αμαρτιών μου. Κεντήθηκες στην πλευρά για να αναβλύσουν για μένα κρουνοί ζωής. Σταυρώθηκες με καρφιά ώστε εγώ βεβαιωμένος από το βάθος των παθημάτων σου για το ύψος της δυνάμεώς σου να κράζω, Ζωοδότα: Δόξα στο σταυρό σου Σωτήρα μου, δόξα και στο Πάθος σου!”.
Δύο καὶ πονηρὰ ἐποίησεν, ὁ πρωτότοκος υἱός μου Ἰσραήλ, ἐμὲ ἐγκατέλιπε, πηγὴν ὕδατος ζωῆς, καὶ ὤρυξεν ἑαυτῷ φρέαρ συντετριμμένον, ἐμὲ ἐπὶ ξύλου ἐσταύρωσε, τὸν δὲ Βαραββᾶν ᾐτήσατο, καὶ ἀπέλυσεν· ἐξέστη ὁ οὐρανὸς ἐπὶ τούτῳ, καὶ ὁ ἥλιος τὰς ἀκτῖνας ἀπέκρυψε· σὺ δὲ Ἰσραὴλ οὐκ ἐνετράπης, ἀλλὰ θανάτῳ με παρέδωκας. Ἄφες αὐτοῖς Πάτερ ἅγιε· οὐ γὰρ οἴδασι τί ἐποίησαν.
“Δυο φοβερά κακά έκαμε ο πρωτότοκος γιος μου, ο Ισραήλ: εμένα μ’ εγκατέλειψε, την πηγή του ζωντανού ύδατος, κι έσκαψε για τον εαυτό του πηγάδι κατεστραμμένο. Εμένα σταύρωσε πάνω στο ξύλο, ενώ τον Βαραββά απαίτησε κι ο Πιλάτος τον ελευθέρωσε. Τα έχασε ο ουρανός μ’ αυτή την απαίτηση κι ο ήλιος έκρυψε τις ακτίνες του, αλλά εσύ, Ισραήλ, δεν ντράπηκες και με παρέδωσες στον θάνατο. Συγχώρεσέ τους, Άγιε Πατέρα μου! Γιατί δεν ξέρουν τι έκαναν”.
Ἕκαστον μέλος τῆς ἁγίας σου σαρκός, ἀτιμίαν δι’ ἡμᾶς ὑπέμεινε, τὰς ἀκάνθας ἡ κεφαλή, ἡ ὄψις τὰ ἐμπτύσματα, αἱ σιαγόνες τὰ ῥαπίσματα, τὸ στόμα τὴν ἐν ὄξει κερασθεῖσαν χολὴν τῇ γεύσει, τὰ ὦτα τὰς δυσσεβεῖς βλασφημίας. Ὁ νῶτος τὴν φραγγέλωσιν, καὶ ἡ χεὶρ τὸν κάλαμον, αἱ τοῦ ὅλου σώματος ἐκτάσεις ἐν τῷ σταυρῷ, τὰ ἄρθρα τοὺς ἥλους, καὶ ἡ πλευρὰ τὴν λόγχην. Ὁ παθὼν ὑπὲρ ἡμῶν, καὶ παθῶν ἐλευθερώσας ἡμᾶς. Ὁ συγκαταβὰς ἡμῖν φιλανθρωπίᾳ, καὶ ἀνυψώσας ἡμᾶς, παντοδύναμε Σωτήρ, ἐλέησον ἡμᾶς.
“Καθένα μέλος της αγίας σου σάρκας υπέμεινε για μας ατιμία. Η κεφαλή το αγκάθινο στεφάνι, το πρόσωπο τα φτυσίματα, τα σαγόνια τα ραπίσματα, το στόμα το μείγμα της χολής με το ξύδι, τα αυτιά τις δυσεβείς βλασφημίες, η πλάτη το φραγγέλιο, το χέρι βάστασε το καλάμι (το δήθεν σκήπτρο), όλο το σώμα τις εκτάσεις πάνω στο σταυρό, οι αρθρώσεις τα καρφιά και η πλευρά την λόγχη. Εσύ που έπαθες για εμάς και μας ελευθέρωσες από τα πάθη μας, εσύ που από φιλανθρωπία κατέβηκες στη δικιά μας φύση και κατάσταση για να μας ανυψώσεις, Παντοδύναμε Σωτήρα μας, ελέησέ μας!”.
